کلیات گیاه شناسی
بادام زمینی گیاه بومی برزیل بوده و از آنجا به نقاط دیگر دنیا راه یافته است. آب و هوای گرم برای کشت این گیاه مناسب میباشد. بادام زمینی گیاهی است یکساله دارای ساقهای راست که ارتفاع آن در حدود 30 سانتیمتر میباشد. برگهای آن مرکب از دو زوج برگچه است گلهای آن دو نوع متفاوت به رنگ زرد میباشد که پس از تلقیح ، دم گل خم شده و به سطح خاک میرسد و سپس به تدریج در خاک فرو رفته و میوه در داخل خاک تشکیل میشود.
میوه بادام زمینی به طول تقریبی 4 سانتیمتر است و دارای پوسته شکننده به رنگ خاکستری مایل به زرد میباشد. بر روی پوسته یک تا سه برجستگی مشاهده میشود که هر یک محل دانهها را نشان میدهد. دانه بادام زمینی تقریبا مانند فندق برنگ سفید مایل به زرد بوده ولی تخم مرغی شکل است. پوسته نازکی دانه را پوشانده که به رنگ قرمز قهوهای است.
ترکیبات شیمیایی
بادام زمینی دارای موادی مانند آراشین Arachin ، کوناراشین Conarachin ، چربی ، پروتئین و ویتامینهای مختلف است. بادام زمینی بسته به محل کشت آن بین 40 تا 50 درصد روغن دارد که به نام روغن آراشین معروف است. این روغن از اسیدهای چرب اشباع شده مانند اسید استئاریک ، اسید پالمتیک و اسیدهای جرب اشباع نشده مانند اسید لینوئیک تشکیل شده است. مقدر چربیهای اشباع شده در روغن آراشین تقریبا 30 درصد میباشد. برای تهیه روغن آراشین ابتدا پوسته آن را شکسته و دانهها را جدا میکنند.
سپس پوسته نازک قرمز رنگ را نیز خارج کرده و دانهها را در ماشینهای مخصوصی خرد کرده و به صورت خمیری درمیآورند و بعد آنرا در دستگاه فشار ریخته و بدون استفاده از حرارت روغن آنرا با فشار خارج میکنند که به نام روغن فشار اول معروف است. برای بدست آوردن روغن فشار دوم ، باقیمانده خمیر فشار اول را ابتدا با آب مخلوط کرده و میگذارند مدتی بماند و سپس در دستگاه فشار قرار داده و روغن فشار دوم را از آن تهیه میکنند. از باقیمانده فشار دوم تحت اثر گرما روغنی بدست میآید که به نام روغن فشار سوم معروف است و فقط به مصرف صابونسازی میرسد. روغن آراشین دارای بو و طعمی ملایم و به رنگ زرد روشن میباشد.
خواص داروئی
بادام زمینی از نظر طب قدیم ایران متعادل است. چون بادام زمینی دارای پروتئین میباشد بنابراین از نظر غذایی بسیار مهم است.
- برای تقویت ریه و طحال مفید است.
- کلسترول خوب خون را بالا میبرد.
- درد معده را از بین میبرد.
- نرم کننده سینه است.
- سرفه خشک را برطرف میکند.
- شیر را در مادران شیرده زیاد میکند.
- ملین است.
- بسیار مقوی است.
- برای تقویت قوای دماغی مفید است.
- به هضم غذا کمک میکند.
طرز تهیه کره بادام زمینی
500 گرم بادام زمینی پوست کنده را با مقداری آب مخلوط کرده و بجوشانید تا کمی پخته شود ولی له نشود سپس 400 گرم روغن نارگیل را به آن اضافه کرده و در داخل مخلوط کن برقی ریخته تا کاملا به صورت کره درآید. سپس کمی نمک به آن اضافه کنید. کره بادام زمینی را میتوان بدون استفاده از روغن نارگیل هم تهیه کرد. کافی است که به جای روغن نارگیل آب اضافه کنید.
مضرات
بادام زمینی با اینکه غذای بسیار مقوی و خوبی است به علت اینکه دارای روغنهای اشباع شده میباشد کلسترول خون را بالا برده و باعث تصلب شرائین میشود. بنابراین آنهایی که دارای بیماری قلبی بوده و یا کلسترول خونشان بالا است باید از خوردن آن خودداری کنند. اگر کره بادام زمینی میخرید دقت کنید که تازه و از کارخانه مطمئن باشد زیرا در بعضی موارد بادام زمینی و یا کره آن در اثر عدم دقت در تولید ، آلوده به قارچ سمی آفلاتوکسین Aflatoxin میشود که سرطانزا بوده و باعث سرطان کبد میشود.